αν η ζυγαριά σε δείχνει 5 κιλά περισσότερο απ’ αυτό που θεωρείς ιδανικό ή φυσιολογικό βάρος;
Συχνά, οι άνθρωποι αρχίζουν δίαιτα ή στην καλύτερη περίπτωση διατροφή, ξεκινώντας από το βάρος τους. Ζυγίζονται και το νούμερο των κιλών που βλέπουν τούς φαίνεται μεγάλο ή μεγαλύτερο από αυτό που θα ήθελαν. Το φυσιολογικό βάρος ενός ανθρώπου έχει σχέση με το ύψος του, τη μυϊκή μάζα του, καθώς και τη γενετική του κατασκευή. Όταν η σχέση του βάρους με το ύψος ενός ανθρώπου, δηλαδή ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) κυμαίνεται μεταξύ 18,5-25, θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε φυσιολογικό βάρος (δεν ισχύει για τους αθλητές). Όμως γιατί μας νοιάζει το βάρος μας;
Οι σημαντικότεροι λόγοι είναι οι ακόλουθοι:
Λόγοι υγείας
Ένα φυσιολογικό βάρος που συνυπάρχει μ’ ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, το οποίο μας προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να λειτουργήσει σωστά, είναι το ιδανικό. Όταν οι θρεπτικές ουσίες μέσω της τροφής παρέχονται στην κατάλληλη ποσότητα, βοηθούν στο να ελέγχονται οι βασικές λειτουργίες του σώματος, για παράδειγμα η πίεση του αίματος, η ενδυνάμωση των μυών και των οστών, η λειτουργία του εγκεφάλου και της καρδιάς. Μια καλή και υγιεινή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών. Για παράδειγμα, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συμβάλλει στη μείωση της πίεσης του αίματος και της εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως είναι καρκίνος του στήθους, των πνευμόνων, του προστάτη κ.λπ. Επίσης, η μειωμένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών ουσιών μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών επεισοδίων.
Όταν ο ΔΜΣ ενός ανθρώπου είναι κάτω από 18,5, τότε είναι λιποβαρής, υποφέρει από υποθρεψία και παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας, αφού αυξάνεται ο κίνδυνος για καρκίνο, η εμφάνιση καρδιακών αρρυθμιών, η κατάθλιψη, η αναιμία κ.λπ. Στην υγεία μας δεν ισχύει ότι «όσο λιγότερα κιλά έχουμε τόσο το καλύτερο».
Προσωπικοί λόγοι
Είναι σημαντικό να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, συνεπώς και με την εικόνα που προβάλλουμε στην καθημερινή μας ζωή. Όταν εμείς οι ίδιοι νιώθουμε ικανοποιημένοι με το βάρος μας και με το σώμα μας, τότε θέλουμε να του προσφέρουμε και τροφή, δηλαδή την ενέργεια που χρειάζεται για να συντηρηθεί και να συνεχίσει τις καθημερινές του ασχολίες. Αποτελεί προσωπική ανάγκη και τρόπο άμυνας να ξέρουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας και να αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες του σώματός μας. Αν παραλείψουμε κάποιο ή κάποια από τα καθιερωμένα γεύματά μας, ύστερα από λίγο νιώθουμε τα συμπτώματα αυτής της ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, αν δεν φάμε ένα καλό πρωινό, δεν μπορούμε να αποδώσουμε στη δουλειά, στο σχολείο ή σε οποιαδήποτε άλλη απασχόλησή μας. Αν δεν φάμε το μεσημεριανό ή το βραδινό μας γεύμα, το στομάχι μας μένει άδειο για αρκετές ώρες, με αποτέλεσμα να νιώθουμε πιο εύκολα κουρασμένοι, με πονοκέφαλο, νεύρα και ένταση.
Εφόσον, λοιπόν, γνωρίζουμε τις αρνητικές συνέπειες της παράλειψης ή πολλές φορές της αμέλειας των γευμάτων, θεωρούμε αναγκαίο να φροντίζουμε το σώμα μας και να τηρούμε σταθερές τις αρχές υγιεινής διατροφής. Παράλληλα, η προσωπική ευαρέσκεια σε σχέση με την εικόνα του σώματός μας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ύπαρξη και διατήρηση καλής ψυχολογίας. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η θετική διάθεση σχετίζεται και με την καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Επιρροή της οικογένειας
Η επιρροή της οικογένειας, και κυρίως της μητέρας, παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση σωστής εικόνας σώματος και μιας υγιούς σχέσης με το βάρος μας. Οι μητέρες που εμφανίζουν δυσαρέσκεια ως προς το βάρος τους και κατ’ επέκταση την εικόνα του σώματός τους μεταφέρουν αρνητικές σκέψεις στις κόρες τους, με αποτέλεσμα τα παιδιά ή οι έφηβοι να οδηγούνται σε παρόμοιες συμπεριφορές. Ιδιαίτερα τα πειράγματα που κάνουν κάποιοι γονείς ή αδέρφια ή συγγενείς σε εφήβους, όσον αφορά τις αλλαγές του σώματός τους λόγω εφηβείας, ή το επιπλέον βάρος που μπορεί να έχουν, τους επηρεάζουν καθοριστικά σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία.
Μία ακόμα επιρροή που μπορεί να έχουν τα παιδιά ή οι έφηβοι από την οικογένεια είναι αυτή από τις γιαγιάδες και τους παππούδες. «Μια ακόμα μπουκιά για τη γιαγιά, μια τελευταία για τον παππού», «Η τελευταία σου μπουκιά είναι η δύναμή σου», «Φάε γιατί τα παιδάκια στην Αιθιοπία πεινάνε», «Φάε όλο το φαγητό σου και θα σου δώσω μετά γλυκό» είναι χαρακτηριστικές φράσεις που έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές, και περιγράφουν εν μέρει το Κατοχικό σύνδρομο, καθώς και την ανάγκη τους να ευχαριστήσουν το εγγόνι με ένα πλούσιο γεύμα.
Προσωπικές πεποιθήσεις
Οι προσωπικές πεποιθήσεις που έχουμε για το σώμα μας, το βάρος μας και το φαγητό, μπορεί να προέρχονται από εμάς τους ίδιους ή και από την οικογένειά μας. Ένας από τους συνηθέστερους λόγους που εμποδίζει κάποιον να αισθάνεται ελκυστικός είναι το να πιστεύει ότι το βάρος του δεν είναι το σωστό. Το να φαίνεσαι ωραίος ή ωραία και να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου δεν έχει σχέση με το τι μέγεθος ρούχα φοράς και πόσα κιλά ζυγίζεις, αλλά με το αν έχεις θετική εικόνα για τον εαυτό σου και αν είσαι καλός μαζί του. Το βάρος του σώματός σου δεν πρέπει να επηρεάζει το πώς νιώθεις για τη ζωή σου και τον εαυτό σου.
Για τους γονείς, τα παιδιά αποτελούν το μέλλον της οικογένειας, με αποτέλεσμα να πλάθουν στερεότυπα ανθρώπων, χωρίς να υπολογίζουν πάντα τα θέλω και τις ανάγκες των παιδιών τους. Υπάρχουν έρευνες που αναφέρουν πως οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, με αποτέλεσμα τη διαταραχή του βάρους ενός ατόμου, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της πίεσης όσον αφορά την επίτευξη στόχων, τον ανταγωνισμό και την υλιστική επιτυχία, είτε τα έχει επιβάλει το ίδιο το άτομο στον εαυτό του, λόγω τελειομανίας, είτε του τα επιβάλει ο οικογενειακός του περίγυρος.
Κοινωνικοί λόγοι
Καθημερινά, ως καταναλωτές βομβαρδιζόμαστε από πλήθος διαφημίσεων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα περιοδικά, η τηλεόραση, οι εφημερίδες, οι ταινίες και τα μυθιστορήματα χρησιμοποιούν προφίλ αδύνατων γυναικών, οι οποίες διαφημίζουν προϊόντα που σχετίζονται με το μέγεθος του σώματος. Για παράδειγμα, φαγητά και ρούχα ή ακόμα και ουδέτερα προϊόντα, όπως οι ηλεκτρικές σκούπες. Όποιο και να είναι το προϊόν ή ο χαρακτήρας που αντιπροσωπεύουν, αυτές οι γυναίκες είναι πάντοτε αδύνατες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πιστεύουμε πως ένα αδύνατο σώμα δεν είναι μονάχα το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά και αυτό που πρέπει να ισχύει στην πραγματικότητα. Όπως έχει αποδειχθεί μέσα από έρευνες, τέτοιες συμπεριφορές οδηγούν σε αρνητική εικόνα σώματος, με μεγαλύτερο ποσοστό στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες.
Ο προβληματισμός περί του βάρους πιστεύεται ότι εμφανίζεται συνήθως στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις, αρκετές όμως είναι οι έρευνες που έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους γι’ αυτό το θέμα. Κάτι παρόμοιο ισχύει και με την εθνικότητα. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άσπρες φυλές έχουν χαμηλότερη εικόνα σώματος από τις γυναίκες που ανήκουν στις πιο σκουρόχρωμες φυλές.
Κοινωνική αποδοχή – Φόβος κοινωνικής απόρριψης
Πολλές φορές επικρατεί η λαθεμένη αντίληψη πως για να είμαστε στη μόδα, ή για να είμαστε cool, θα πρέπει οι αναλογίες του σώματός μας να είναι αντίστοιχες με αυτές των μοντέλων. Αυτό έχει αρνητική επίδραση κυρίως στα παιδιά και στις γυναίκες νεαρής ηλικίας, οι οποίες μεγαλώνοντας αποκτούν λανθασμένα πρότυπα εικόνας σώματος. Αυτά τα κορίτσια οδηγούνται σε εσφαλμένες και πολλές φορές κρυφές τακτικές αδυνατίσματος, πιστεύοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα γίνουν αποδεκτές από την υπόλοιπη παρέα και το κοινωνικό σύνολο, πως θα αποκτήσουν περισσότερους φίλους και πως μόνον όταν καταφέρουν κάτι τέτοιο θα μπορέσουν να είναι ευτυχισμένες. Τέτοιες αντιλήψεις αποτελούν αρνητικά πρότυπα προς μίμηση και, αντίθετα, συμβάλλουν στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών, κάτι το οποίο απαιτεί άμεσα την αλλαγή συμπεριφοράς, με τη βοήθεια και τη συμβολή των ειδικών.
Η πίεση που ασκείται από τους συνομήλικους για να κάνουμε δίαιτα και να προσέχουμε το βάρος μας είναι από τις ισχυρότερες επιρροές που δεχόμαστε και που μας οδηγούν να γίνουμε θύματα της αρνητικής εικόνας που σχηματίζουμε για το σώμα μας. Το σώμα μας είναι δικό μας και κανενός άλλου.
Αξίζει αλήθεια να το υποβάλλουμε σε μια διαδικασία μιζέριας, στέρησης και καταπόνησης, μόνο και μόνο για να μη νιώθουμε διαφορετικοί και εκτός παρέας;
Αρθρογράφος: Μαίρη Μοσκάτ, διατροφολόγος-διαιτολόγος
www.diatrofi.gr
