Τι είναι τα βιολογικά τρόφιμα;
Βιολογικά χαρακτηρίζονται τα τρόφιμα που συμμορφώνονται με τις διαδικασίες που περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τη βιολογική παραγωγή (Κανονισμός Ε.Ο.Κ. 2092/91). Συγκεκριμένα η παραγωγή βιολογικών προϊόντων στηρίζεται αυστηρά σε φυσικές μεθόδους και διεργασίες. Αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται η χρησιμοποίηση συνθετικών λιπασμάτων και χημικών φυτοφαρμάκων, ενώ αντίθετα χρησιμοποιούνται εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης εχθρών, ασθενειών και ζιζανίων. Ταυτόχρονα η βιολογική παραγωγή υποστηρίζει τη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας και τη γονιμότητα του εδάφους. Πρακτικά, πρόκειται για προϊόντα που παράγονται μέσω γεωργικής καλλιέργειας ή κτηνοτροφίας, όπου δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην προστασία του περιβάλλοντος και των συνθηκών εκτροφής και μεταχείρισης των ζώων.
Είναι τα βιολογικά τρόφιμα περισσότερο φιλικά για το περιβάλλον;
Η συνεισφορά της βιολογικής παραγωγής στο περιβάλλον έγκειται στη χρήση φυσικών έναντι χημικών διεργασιών (π.χ. φυτοφάρμακα, λιπάσματα, ορμόνες). Πιο συγκεκριμένα, η βιολογική γεωργία ευνοεί την ανακύκλωση, τη φυσική ισορροπία, την υψηλότερη γονιμότητα του εδάφους, τη διατήρηση των οικοσυστημάτων και τη μείωση της ρύπανσης αφού επιστρέφει στο έδαφος τα θρεπτικά συστατικά των βιολογικών καταλοίπων. Αντιστοίχως, η βιολογική κτηνοτροφία εξαιτίας της χρήσης φυσικών βοσκοτόπων με αραιή βόσκηση εμποδίζει την ανεξέλεγκτη διάθεση κτηνοτροφικών αποβλήτων.
Είναι τα βιολογικά τρόφιμα περισσότερο ασφαλή από τα συμβατικά;
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία τα βιολογικά προϊόντα απαγορεύεται να περιέχουν γενετικά τροποποιημένους μικροοργανισμούς, ενώ επιτρέπεται η χρήση περιορισμένου μόνο αριθμού φυσικών μικροβιοκτόνων, εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων και λιπασμάτων. Βέβαια πρέπει να σημειωθεί πως η επιμόλυνση από άλλες οδούς δεν αποκλείεται, ενώ ακόμα και στα συμβατικά τρόφιμα τα επιτρεπτά όρια παρουσίας αγροχημικών προβλέπεται να είναι χαμηλά. Οι προϋποθέσεις ασφαλείας θέτονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η τήρησή τους ελέγχεται από τακτικούς ελέγχους από τους ειδικούς φορείς πιστοποίησης.
Ποια η διαφορά στην τιμή των βιολογικών με τα συμβατικά τρόφιμα;
Πράγματι μερικά από τα βιολογικά προϊόντα έχουν υψηλότερη τιμή (έως και 3πλάσια) από τα αντίστοιχα συμβατικά τρόφιμα. Οι αυξημένες τιμές των βιολογικών προϊόντων οφείλονται κυρίως στη διαδικασία της παραγωγής τους. Ο μικρός πληθυσμός των εκτρεφόμενων ζώων, οι υψηλές τιμές των βιολογικών τροφών, η μικρή απόδοση της σοδειάς και η εκτεταμένη εργασία που απαιτείται για την ανάπτυξή τους συμβάλλουν στη αύξηση των τιμών τους στην αγορά.
Έχουν τα βιολογικά τρόφιμα μεγαλύτερη διατροφική αξία από τα συμβατικά;
Σύμφωνα με τη διαθέσιμη βιβλιογραφία, η περιεκτικότητα των βιολογικών προϊόντων σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα θρεπτικά συστατικά, σε σύγκριση με τα συμβατικά, σε γενικές γραμμές δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφορές, με εξαίρεση την υψηλότερη περιεκτικότητα των βιολογικών προϊόντων και ειδικότερα των φυλλωδών λαχανικών σε βιταμίνη C. Ωστόσο, στα βιολογικά προϊόντα επιτρέπεται η χρήση ορισμένων μόνο χημικών προσθέτων και πάντα υπό προϋποθέσεις, ενώ ταυτόχρονα έχει βρεθεί ότι στα βιολογικά προϊόντα ανευρίσκονται σε χαμηλότερη περιεκτικότητα νιτρικά κατάλοιπα, τα οποία έχει βρεθεί να έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου.
Είναι πιο νόστιμα τα βιολογικά από τα συμβατικά προϊόντα;
Οι μέχρι τώρα έρευνες δεν δείχνουν αξιόλογη διαφορά στη γεύση ανάμεσα σε βιολογικά και συμβατικά τρόφιμα. Ωστόσο, η αίσθηση της γεύσης είναι άκρως υποκειμενική, ενώ η γεύση ενός προϊόντος εξαρτάται και από ποικίλους παράγοντες άλλωστε, όπως το έδαφος, η τροφή των ζώων, οι συνθήκες αποθήκευσης και μεταφοράς κ.α.. Καθώς αυτοί οι παράγοντες διαφέρουν ακόμη και μεταξύ προϊόντων της ίδιας κατηγορίας, η αξιολόγηση της γεύσης είναι δυνατόν να ποικίλει ακόμη και μεταξύ βιολογικών τροφίμων.
Πότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το προϊόν που αγοράζουμε είναι βιολογικό;
Τα προϊόντα με τον χαρακτηρισμό «βιολογικά», θα πρέπει να φέρουν ειδική σήμανση από κάποιον αναγνωρισμένο φορέα (είτε εθνικό είτε του εξωτερικού). Συγκεκριμένα, θα πρέπει να φέρουν μία από τις παρακάτω επισημάνσεις σε περίπτωση που είναι Ελληνικά ή, αν πρόκειται για εισαγόμενα προϊόντα, αντίστοιχα αναγνωρισμένα σήματα του εξωτερικού. Επομένως, οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν αγοράζουν χύμα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως «βιολογικά», αφού η απουσία συσκευασίας δεν επιτρέπει την επιβεβαίωση της ταυτότητας του τροφίμου.Στη συσκευασία των βιολογικών τροφίμων μπορούμε να βρούμε: το ευρωπαϊκό σήμα της βιολογικής γεωργίας και τα σήματα των φορέων πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων ΔΗΩ, BIOHELLAS, IRIS, QWAYS, GREEN CONTROL, ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ.
Συγγραφέας:
Σοφία Ελευθερίου, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος
www.healthview.gr
